Vạn Nhân Ký - Noãn kết thúc sau trận Mũi Đá Chồng, Nguyễn Ánh trốn thoát thành công khi Phúc Điển liều mình cứu chúa. Kể từ giai đoạn này, Nguyễn Ánh bắt đầu hành trình trôi dạt trên biển với nhiều giai thoại dân gian huyền bí. Ông đã đi đâu? Có nhiều tường thuật mâu thuẫn về hành trình của ông trong thời gian này, hãy cùng so sánh qua các nguồn sử liệu dưới đây.

Mạc thị gia phả của Vũ Thế Dinh cho biết Nguyễn Ánh trốn tới đảo Cổ Cốt rồi sau đó sang Xiêm (bản đồ 1).

Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức lại mô tả chi tiết hành trình bôn tẩu của Nguyễn Ánh về phía đông, tới đảo Côn Lôn (Côn Đảo), rồi đi tiếp sang Eo Sòi (Eo Lói) tại cửa biển Băng Côn (Bến Tre). Tại đây Nguyễn Ánh bị binh thuyền Tây Sơn bao vây ba vòng, phải liều chết đi tiếp về hướng đông bắc. Thuyền của Nguyễn Ánh tới cửa biển Ma Ly thuộc phủ Bình Thuận, lại bị hải quân Tây Sơn đổ ra bắt. Nhóm người của Nguyễn Ánh liều chết dong thuyền ra Biển Đông.

Sau một thời gian lênh đênh, thuyền trở về được Phú Quốc. Nguyễn Ánh chỉ sang Xiêm vào năm 1784, sau khi gặp được tướng Xiêm là Thát Xỉ Đa (Phraya Thatsada). Vị này nhận lệnh Xiêm vương đi tìm Nguyễn Ánh, có mang theo thư của Châu Văn Tiếp. (bản đồ 2)

Đại Nam thực lục dường như đã tổng hợp hai nguồn thông tin này để tạo ra một hành trình bắt đầu từ Phú Quốc, sang Côn Lôn (Côn Đảo), về Cổ Cốt, rồi lại về Phú Quốc. Cuối cùng đi tiếp về hướng Đông Bắc (bản đồ 3).

Hành trình ở bản đồ 3 bị sử gia Charles Maybon nghi ngờ, vì nó rối rắm và nhiều chi tiết không thực tế. Vì vậy, trong tác phẩm Histoire moderne du pays d’Annam (1592-1820), Maybon đề xuất chỉ định Côn Lôn ở được nhắc tới là Koh Rong mà ta hay gọi là đảo Cổ Long ở phía Tây Phú Quốc. Hành trình chạy nạn của Nguyễn Ánh trong Đại Nam Thực Lục được Maybon hiệu chỉnh (bản đồ 4), hợp lý hơn và được nhiều người chấp nhận.

Tuy nhiên, tình tiết nhóm người của Nguyễn Ánh bị bão dạt về phía đông (bản đồ 2) có lẽ là đáng tin hơn. Bằng chứng là nhóm người của Nguyễn Đức Xuyên trong trận Đá Chồng cũng bị trôi dạt về hướng Xích Lam (Bà Rịa - Vũng Tàu). Nguyễn Đức Xuyên cũng là người đầu tiên nhắc đến những sự kiện thần kỳ mà nhóm Nguyễn Ánh trải qua khi lênh đênh trên biển, như việc múc được nước ngọt hay gặp cá nhảy vào thuyền trong Lý lịch sự vụ.

Bản đồ 1 - Mạc thị gia phả

Bản đồ 2- Gia Định thành thông chí 

Bản đồ 4 - Đại Nam Thực Lục được Maybon hiệu chỉnh

Bản đồ 3 - Đại Nam Thực Lục 

- Nguyễn Hoàn, Lê Quý Đôn, Vũ Miên (chủ biên), Đại Việt sử ký tục biên (1676-1789), Nxb. Văn Hóa Thông Tin, 2011.
- Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam thực lục tập 1, Nxb. Giáo Dục, 2002.
- Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam liệt truyện tiền biên, Nxb. Thuận Hóa, Huế, 2005.
- Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam liệt truyện chính biên sơ tập, Nxb. Thuận Hóa, Huế, 2005.
- Trịnh Hoài Đức, Gia Định thành thông chí, Nxb. Giáo Dục, 1998.

- Vũ Thế Dinh, Hà Tiên trấn Hiệp trấn Mạc thị gia phả, Nxb. Thế Giới, Hà Nội, 2006.
- Đại Thanh Cao Tông thực lục, quyển 999, Trung Hoa thư cục, 1985.
- Tạ Chí Đại Trường, Lịch sử nội chiến ở Việt Nam từ 1771 đến 1802, Văn Sử Học, 1973.
- Maybon, Ch.B., 1919, Histoire moderne du pays d’Annam (1592-1820), Paris, Plon.

Ngay lúc này, bạn đã có thể đặt trước Vạn Nhân Ký – Noãn phiên bản giới hạn, được sản xuất chỉ với số lượng được đặt trước. Bản giới hạn bao gồm: 

- Tập truyện Vạn Nhân Ký - Noãn, 312 trang, bìa rời, khổ 14.5x20.5cm.
- Tiền truyện Vọng ca - 52 trang, khổ 13x18cm.
- 2 thẻ nhân vật ngẫu nhiên trong tổng số 13 thẻ nhân vật Vạn Nhân Ký – Noãn. 
- Sách có chữ ký tác giả.
Lưu ý: bản giới hạn chỉ sản xuất theo số lượng đặt hàng từ .../11/2022 đến .../12/2022. Thời gian trả hàng từ .../1/2022 đến .../1/2022.